Category: Uncategorized

Στην εποχή της επιστημονικής και τεχνολογικής υπερανάπτυξης, γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες μιας αυξανόμενης εκμετάλλευσης και εξανδραποδισμού των ανθρώπων, γεγονότων βίας και κρατικής τρομοκρατίας, αδιαφορίας προς τον συνάνθρωπο και ιδιαίτερα τον πάσχοντα, γεγονός που αποδεικνύει την απομάκρυνση του ανθρώπου απ’ τις θεμελιώδεις βάσεις του ανθρωπισμού, το έλλειμμα ανθρωπιάς στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.

Αυτή η έλλειψη αποδεικνύεται καθημερινά από ποικίλα φαινόμενα, όπως, ο παραγκωνισμός των παιδιών που συχνά οι συνθήκες διαβίωσής τους είναι άθλιες καθώς στερούνται τα στοιχειώδη όπως τροφή, στέγαση, ουσιαστική παιδεία (κυριότερα τα παιδιά των μεταναστών, παιδιά των λεγόμενων τριτοκοσμικών χωρών καθώς και χαμηλών οικονομικών εισοδημάτων).

Παράλληλα, συχνά είναι τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας, παιδικής εργασίας (παιδιά φαναριών, παιδική επαιτεία, εμπόριο βρεφών αλλά και σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών). Επίσης, οι ρατσιστικές προκαταλήψεις, η ιδιοτέλεια, ο ατομικισμός, η χρησιμοθηρία και ο υλισμός ως χαρακτηριστικά του διαμορφωμένου –από την εξουσιαστική νοοτροπία– σύγχρονου ανθρώπου, τον οδηγούν μακρυά από τον αλτρουϊσμό και του στερούν την ανθρωπιά και τη συμπόνια προς το συνάνθρωπο, ακόμα και προς συγγενικά πρόσωπα. Έτσι, η αναλγησία και η σκληρότητα, τόσο προς τους ανθρώπους όσο και προς τα υπόλοιπα έμβια όντα του πλανήτη, τείνουν να αναδειχθούν σε κυρίαρχα φαινόμενα αυτής της χρονικής περιόδου.

Γεγονός είναι ότι η χρησιμοθηρία της λέξεως «ανθρωπιά» έχει γίνει ένας κοινός τόπος, που σήμερα δεν αποκτά και ιδιαίτερη σημασία παρ’ όλο, που η αποκαλούμενη οικουμενική ψυχή αισθάνεται βαθύτερα την ταλαιπωρία του ανθρώπου και αναζητεί μανιωδώς διέξοδο. Περιττό να προστεθεί πως τόσο η ανθρωπιά, όσο κι ένα σωρό άλλοι όροι, έχει υποστεί τρομακτικές παραμορφώσεις. Όσοι, ακόμη, ευελπιστούν σε κάποια μορφή ειδικής μέριμνας και κάποιας οικονομικής ή πνευματικής στήριξης, μέσω του κράτους, εταιρειών στις οποίες βρίσκουν στέγη Διεθνείς Οργανισμοί και στις απατηλά «αφυπνιστικές» εκδηλώσεις των ΜΜΕ, συν το χρόνω βλέπουν όλο ένα και πιο καθαρά τις ελπίδες τους να εξανεμίζονται. Επειδή από την απανθρωπιά δεν είναι δυνατόν να προέλθει η αλληλοβοήθεια και ο ανθρωπιά.

Όμως, ένα εξαίσιο παράδειγμα ανθρωπιάς και αφοσίωσης αποτελεί η Μαρίγια Ζλάτιτς. Η Μαρίγια και ο σύζυγός της ο Μομτσίλο, που ήταν μαραγκός, μετανάστευσαν το 1956 στην Αυστραλία. Εκείνη, όμως, επέστρεψε στη Σερβία, δύο χρόνια αργότερα, για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα της, και δεν ξαναέφυγε ποτέ από τη χώρα. Είχε μόνο σποραδική επαφή με τον Μομτσίλο ο οποίος, όπως πίστευαν οι συγχωριανοί της, είχε αποκτήσει πολλές φάρμες με βοοειδή στην Αυστραλία. Η ηλικιωμένη ζει με μια πενιχρή σύνταξη και κατοικεί σε μια ορεινή περιοχή κοντά στο Μπόλιεβατς της ανατολικής Σερβίας. Προσφάτως ενημερώθηκε ότι κληρονομεί 940.000 δολάρια Αυστραλίας (611.000 ευρώ) από τον σύζυγό της ο οποίος πέθανε το 2011. Αντί, όμως, να κάνει όνειρα για το πώς θα ξοδέψει τα χρήματα, προτίμησε να συνεχίσει την ταπεινή ζωή της, στο ίδιο ερειπωμένο σπίτι όπου μένει, και να τα δώσει στους ανθρώπους που την έχουν στηρίξει τόσα χρόνια.

Έτσι, μολονότι οι συνθήκες διαβίωσής της είναι δυσχερείς, σύμφωνα με τα καθιερωμένα, η 86χρονη, πάμφτωχη γυναίκα, δώρισε τα χρήματα που κληρονόμησε, στους ανθρώπους που την βοηθούν να τα βγάλει πέρα όλα αυτά τα χρόνια. Οι φίλοι της Μαρίγια ζουν σε ένα γειτονικό χωριό, σε απόσταση δύο ωρών με τα πόδια από το καλύβι της. Την επισκέπτονται, όμως, πολύ συχνά για να της δώσουν τρόφιμα και ξύλα για τη σόμπα της. Όπως η ιδία είπε: «Δεν χρειάζομαι χρήματα, για αυτό τα χάρισα. Αυτοί, τα έχουν ανάγκη. Η σύνταξή μου των 8.000 δηναρίων (65 ευρώ) μου αρκεί».

Αυτό το γεγονός αποτελεί μία πρόκληση γι’ αυτήν την εποχή –και όχι μόνον γι’ αυτήν. Είναι η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των ανθρωπίνων σχέσεων, η  τοποθέτησή τους σε ορθές βάσεις και ο εξανθρωπισμός του ατόμου μέσα από την καλλιέργεια μιας ουσιαστικά απελευθερωτικής συνείδησης. Μιας συνειδητότητας που αρνείται το χρήμα, τον πλουτισμό και την κατανάλωση, την εξουσία και την ανοϊκότητα που αυτά επιφέρουν και που προκαλούν στους ανθρώπους την ανικανότητα επαφής με αυτά που πραγματικά αποτελούν την ουσία και το σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης επάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη.

Άλλωστε, η ανθρωπιά δεν είναι επάγγελμα, δεν είναι όργανο αυτοπροβολής και επιτυχίας και δεν χρειάζεται διαφημίσεις. Είναι απάρνηση, που πολλές φορές γίνεται αυταπάρνηση. Πρέπει πολλά ν’ αρνηθείς, για να κερδίσεις τα ουσιωδέστερα. Αλλά δεν είναι και παθητική κατάσταση. Αντιθέτως, αποτελεί μορφή αδιάκοπης δράσης, στάσης και ανιδιοτελούς προσφοράς.

Δημοσιεύθηκε από Μ.

Έλλειμμα και πλεόνασμα ανθρωπισμού

Παραθέτουμε ολόκληρο το κείμενο των προτάσεων του Μπακούνιν που υποβλήθηκαν και ψηφίστηκαν ομόφωνα στο συνέδριο της αναρχικής Λίγκας «Για την Δημοκρατία και την Ειρήνη», που έγινε το 1867 στην Ελβετία. Όχι για κανένα άλλο λόγο παρά μόνο για ανάγνωση του εύρους των αναρχικών ιδεών αφού οι αναρχικοί ήταν από τους πρώτους που μίλησαν για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης των λαών. Υποστήριζε ότι οποιοσδήποτε πόλεμος μεταξύ τους θα είναι εμφύλιος και αδελφοκτόνος. «… Σύμφωνα με το ομόφωνο αίσθημα του συνεδρίου της Γενεύης, οφείλουμε να διακηρύξουμε:

1) Ότι για να κάνουμε να θριαμβεύσει η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η ειρήνη στις διεθνείς σχέσεις της Ευρώπης, για να κάνουμε αδύνατο τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των διαφορετικών λαών που συνθέτουν την Ευρωπαϊκή οικογένεια, δεν υπάρχει παρά ένας μόνο τρόπος: να συγκροτήσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευ- ρώπης.
2) Ότι οι Πολιτείες της Ευρώπης δεν μπορούν να σχηματισθούν με τα Κράτη όπως είναι συγκροτημένα σήμερα, αν ληφθεί υπόψη η τερατώδης ανισότητα που υπάρχει μεταξύ των αντίστοιχων δυνάμεων τους.
3) Ότι το παράδειγμα της μακαρίτισσας Γερμανικής Συνομοσπονδίας έχει υποδείξει προκαταβολικά πως μία Συν- ομοσπονδία μοναρχιών αποτελεί μία κοροϊδία: ότι είναι ανίκανη να εγγυηθεί είτε την ειρήνη είτε την ελευθερία των λαών.
4) Ότι κανένα συγκεντρωτικό, γραφειοκρατικό κράτος ακόμη και στρατιωτικό, έστω κι αν αποκαλείται ρεπουμπλικανικό, δε θα μπορέσει να μπει σοβαρά και ειλικρινά σε μια Διεθνή Συνομοσπονδία. Απ΄ την συγκρότησή του, που θ’ αποτελεί πάντοτε μια ανοιχτή ή καλυμμένη άρνηση της ελευθερίας στο εσωτερικό, θα΄ναι αναγκαστικά μια διακήρυξη συνεχούς πολέμου· μια απειλή ενάντια στην ύπαρξη των γειτονικών χωρών. Θεμελιωμένο βασικά πάνω σε μια έσχατη πράξη βίας, την κατάκτηση, ή εκείνο που στην ιδιωτική ζωή αποκαλείται κλοπή με διάρρηξη – πράξη που ευλογείται από την εκκλησία κάποιας θρησκείας, καθαγιασμένη από το χρόνο ακόμη και μετασχηματισμένη σε ιστορικό δικαίωμα – και στηριζόμενο σ’ αυτό το θείο καθαγιασμό μιας θριαμβεύτριας βίας ή σαν σ’ ένα αποκλειστικό και υπέρτατο δικαίωμα, κάθε συγκεντρωτικό κράτος τίθεται και μόνο μ’ αυτό σαν απόλυτη άρνηση του δικαιώματος όλων των άλλων κρατών, μην αναγνωρίζοντάς τα ποτέ, στις συμφωνίες που συνάπτει μ’ αυτά, παρά μόνο από ένα πολιτικό συμφέρον και από αδυναμία.
5) Ότι όλα τα μέλη της Λίγκας οφείλουν κατά συνέπεια να τείνουν μ’ όλες τις προσπάθειες τους να επανασυγκροτήσουν τις αντίστοιχες πατρίδες τους, για να αντικαταστήσουν την αρχαία οργάνωση, την θεμελιωμένη, από πάνω προς τα κάτω, πάνω στη βία και την αρχή της εξουσίας, με μια νέα οργάνωση που να μην έχει άλλη βάση από τα συμφέροντα, τις ανάγκες και τις φυσικές έλξεις των λαών, ούτε άλλη αρχή από την ελεύθερη ομοσπονδιοποίηση των ατόμων μέσα στις κοινότητες, των κοινοτή- των μέσα στις επαρχίες των επαρχιών μέσα στα έθνη και τελικά αυτών μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης αρχικά και αργότερα όλου του κόσμου.
6) Κατά συνέπεια, απόλυτη εγκατάλειψη κάθε λεγόμενου ιστορικού δικαιώματος των Κρατών όλα τα ζητήματα τα σχετικά με τα φυσικά, πολιτικά, στρατιωτικά, εμπορικά σύνορα, πρέπει να θεωρηθούν στο εξής ότι ανήκουν στην αρχαία ιστορία και να απορριφθούν με αποφασιστικότητα από τα μέλη της Λίγκας.
7) Αναγνώριση του απόλυτου δικαιώματος κάθε έθνους, μεγάλου ή μικρού, κάθε λαού, αδύναμου ή ισχυρού, κάθε επαρχίας, κάθε κοινότητας σε μια πλήρη αυτονομία, προϋπο-τιθέμενου ότι η εσωτερική τους συγκρότηση δεν θ’ αποτελεί απειλή και κίνδυνο για την αυτονομία και την ελευθερία των γειτονικών χωρών.
8) Από το γεγονός ότι μια χώρα αποτελεί μέρος ενός κράτους, έστω κι αν έχει προσχωρήσει ελεύθερα δεν ακολουθεί καθόλου γι’ αυτή η υποχρέωση να μένει προσδεμένη για πάντα. Καμιά διαρκής υποχρέωση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από την ανθρώπινη δικαιοσύνη, την μόνη που μπορεί να μας επιβάλλεται, και δεν θ’ αναγνωρίσουμε ποτέ άλλα δικαιώματα, ούτε άλλα καθήκοντα από εκείνα που θεμελιώνονται πάνω στην ελευθερία. Το δικαίωμα της ελεύθερης Ένωσης και της εξίσου ελεύθερης αποχώρησης είναι το πρώτο, το πιο σπουδαίο από όλα τα πολιτικά δικαιώματα, εκείνο χωρίς το οποίο η συνομοσπονδία δεν θα ήταν παρά ένας συγκαλυμμένος συγκεντρωτισμός.
9) Από όσα έχουν προηγηθεί προκύπτει ότι η Λίγκα πρέπει να απορρίψει ειλικρινά κάθε συμμαχία αυτού ή εκείνου του εθνικού τμήματος της ευρωπαϊκής δημοκρατίας με τα μοναρχικά κράτη, ακόμη κι όταν αυτή η συμμαχία θα΄χε για στόχο την επανακατάκτηση της ανεξαρτησίας ή της ελευθερίας μιας καταπιεζόμενης χώρας, μια τέτοια συμμαχία δε θα μπορούσε να οδηγήσει παρά σε αυταπάτες και θα΄ταν ταυτόχρονα μια προδοσία εναντία στην επανάσταση.
10) Αντίθετα η Λίγκα, επειδή είναι η Λίγκα της ειρήνης και επειδή έχει πειστεί ότι η ειρήνη δε θα μπορέσει να κατακτηθεί και να θεμελιωθεί παρά μόνο πάνω στην πιο στενή και πλήρη αλληλεγγύη των λαών μέσα στην δικαιοσύνη και την ελευθερία, πρέπει να διακηρύξει έντονα τις συμπάθειες της για κάθε εθνική εξέγερση ενάντια στην καταπίεση, είτε ξένη είτε αυτόχθονα, δοσμένου ότι μια τέτοια εξέγερση γίνεται στο όνομα των άρχων μας και για το συμφέρον των λαϊκών μαζών, αλλά όχι με την φιλόδοξη πρόθεση να ιδρυθεί ένα ισχυρό κράτος.
11) Η Λίγκα πρέπει να κηρύξει ανοιχτά τον πόλεμο ενάντια σε ότι αποκαλείται δόξα, μεγαλείο και Ισχύς των Κρατών. Σε όλα αυτά τα ψεύτικα και κακοποιά είδωλα για τα οποία κατακρεουργούνται εκατομμύρια ανθρώπινα θύματα, αντιπαραθέτουμε την δόξα της ανθρώπινης ευφυΐας που εκδηλώνεται στην επιστήμη και σε μια παγκόσμια ευημερία θεμελιωμένη πάνω στην εργασία, την δι- καιοσύνη και την ελευθερία.
12) Η Λίγκα θ’ αναγνωρίσει την εθνικότητα σαν ένα φυσικό γεγονός. Έχει αναμφισβήτητα δικαίωμα σα μια ελεύθερη ύπαρξη και ανάπτυξη, αλλά όχι σαν αρχή, γιατί κάθε αρχή πρέπει να φέρει τον χαρακτήρα της παγκοσμιότητας και η εθνικότητα δεν είναι αντίθετα παρά ένα αποκλειστικό, διαχωρισμένο γεγονός. Η λεγόμε- νη αρχή της εθνικότητας, όπως την έχουν θέσει στις μέρες μας οι κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Πρωσίας, ακόμη και πολλοί Γερμανοί, Πολωνοί, Ιταλοί και Ούγγροι πατριώτες δεν είναι παρά ένα παράγωγο που αντιπαρατέθηκε από την αντίδραση στο πνεύμα της επανάστασης: έντονα αριστοκρατική στο βάθος της, σε βαθμό που να υποτιμά τις διαλέκτους των μη εγγράμματων πληθυσμών, αρνούμενη σιωπηρά την ελευθερία των επαρχιών και την πραγματική αυτονομία των κοινοτήτων, και υποστηριζόμενη σ’ όλες τις χώρες όχι από τις λαϊκές μάζες, των οποίων θυσιάζει συστηματικά τα πραγματικά συμφέροντα σ’ ένα λεγόμενο κοινό καλό, το οποίο δεν είναι ποτέ παρά μόνο εκείνο των προνομιούχων τάξεων, αυτή η αρχή δεν εκφράζει τίποτα άλλο εκτός από τα υποτιθέμενα ιστορικά δικαιώματα και τη φιλοδοξία των Κρατών. Το δικαίωμα της εθνικότητας δεν μπορεί λοιπόν ποτέ να θεωρηθεί από τη Λίγκα παρά σαν ένα από τα φυσικά επακόλουθα της υπέρτατης αρχής της ελευθερίας, παύοντας να΄ ναι ένα δικαίωμα από τη στιγμή που τίθεται είτε ενάντια στην ελευθερία είτε ακόμη και πέρα από την ελευθερία.
13) Η ενότητα είναι ο στόχος, προς τον οποίο τείνει ακατάσχετα η ανθρωπότητα. Αλλά γίνεται μοιραία καταστροφική για την ευφυΐα, την αξιοπρέπεια, την ευημερία των ατόμων και των λαών, κάθε φορά που διαμορφώνεται πέραν της ελευθερίας, είτε με την βία, είτε υπό την εξουσία μιας κάποιας θεολογικής, μεταφυσικής, πολιτικής ή ακόμα και οικονομικής ιδέας. Ο πατριωτισμός που τεί- νει στην ενότητα πέρα από την ελευθερία, είναι ένας κακός πατριωτισμός, πάντοτε ολέθριος για τα λαϊκά και πραγματικά συμφέροντα της χώρας που προφασίζεται ότι εξυψώνει και υπηρετεί, φίλος, συχνά χωρίς να το ξέρει, της αντίδρασης, εχθρός της επανάστασης, δηλαδή της χειραφέτησης, των εθνών και των ανθρώπων. Η Λίγκα δεν μπορεί ν’ αναγνωρίσει παρά μια μόνο ενότητα: εκείνη που θα εγκαθιδρυθεί ελεύθερα από την ομοσπονδιοποίηση αυτονόμων μερών μέσα στο σύνολο, έτσι ώστε αυτό, παύοντας να’ ναι η άρνηση των ιδιαίτερων δικαιωμάτων και συμφερόντων, παύοντας να’ ναι το κοιμητήριο όπου έρχεται βίαια για να θαφτεί κάθε τοπική ευημερία, θα γίνει αντίθετα η επιβεβαίωση και η πηγή όλων αυτών των αυτονομιών και κάθε τέτοιας ευημερίας. Η Λίγκα θα επιτεθεί επομένως σθε- ναρά ενάντια σε κάθε θρησκευτική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική οργάνωση που δεν θα ’χει διαποτιστεί απόλυτα απ’ αυτή τη μεγάλη αρχή της ελευθερίας:
χωρίς αυτή, δεν υπάρχει καθόλου ευφυΐα, καθόλου δικαιοσύνη, καθόλου ευημερία, καθόλου ανθρωπιά ….».

Σε λίγες ημέρες έχουμε ευρωεκλογές. Τα εκατομύρια των πολιτών καλούνται να εκλέξουν για τα επόμενα 5 χρόνια τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ευρωεκλογές, παραδοσιακά αφήνουν λίγο πολύ αδιάφορους τους πολίτες, απόδειξη ότι η συμμετοχή μετά βίας ξεπερνά το 50%. Κι όχι άδικα. Το ευρωκοινοβούλιο είναι μια βιτρίνα «δημοκρατικής νομιμοποίησης» της Ε.Ε. που ουσιαστικά δε νομοθετεί, ούτε παράγει πολιτική. Περισσότερο καλείται να εγκρίνει και να νομιμοποιήσει νομοθετήματα τα οποία έχουν συνταχθεί αλλού (στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κυβερνήσεων- και τις Ευρωπαϊκές Επιτροπές – τα θεματικά υπουργεία των διορισμένων από τις εθνικές κυβερνήσεις επιτρόπων, αλλά και από τα περίφημα lobby, τις οργανώσεις συμφερόντων –κατά βάση του επιχειρηματικού και τραπεζικού κεφαλαίου).
Ας πιάσουμε το νήμα από το τυπικό θεσμικό σύστημα της ΕΕ που είναι το παρακάτω, όπως αποτυπωνεται στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε. Το σύστημα αυτό αποτελείται από:
• Tο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου συνεδριάζουν οι ηγέτες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και θέτει τις γενικές προτεραιότητες της ΕΕ.
• Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπου οι άμεσα εκλεγμένοι ευρωβουλευτές εκπροσωπούν τους ευρωπαίους πολίτες.
• H Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της οποίας τα μέλη (οι επίτροποι – υπουργοί) διορίζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις και προωθεί τα συμφέροντα της ΕΕ ως συνόλου.
• Tο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου οι κυβερνήσεις προασπίζουν τα εθνικά συμφέροντα των χωρών τους.
• Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιo καθορίζει τις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις της ΕΕ – δεν έχει όμως νομοθετική εξουσία. Με επικεφαλής τον πρόεδρό του και αποτελούμενο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των κρατών μελών και τον πρόεδρο της Επιτροπής, συνεδριάζει τουλάχιστον κάθε 6 μήνες.
• Τρία κύρια όργανα συμμετέχουν στη θέσπιση της νομοθεσίας της ΕΕ:
• Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιo, το οποίο αντιπροσωπεύει τους πολίτες της ΕΕ και εκλέγεται άμεσα από αυτούς.
• Tο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο αντιπροσωπεύει τις κυβερνήσεις των κρατών μελών. Την προεδρία του Συμβουλίου ασκούν εκ περιτροπής τα κράτη μέλη.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), η οποία προασπίζει τα συμφέροντα της Ένωσης συνολικά.
Τα τρία αυτά θεσμικά όργανα παράγουν μαζί μέσω της λεγόμενης «Συνήθους Νομοθετικής Διαδικασίας» (πρώην «συναπόφαση») τις πολιτικές και τους νόμους που τίθενται σε εφαρμογή σε όλη την ΕΕ. Κατά κανόνα, η Επιτροπή προτείνει νέους νόμους και το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τους εγκρίνουν. Στη συνέχεια, οι νομοθετικές αυτές πράξεις τίθενται σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή η οποία μεριμνά και για την ορθή εφαρμογή των νόμων.
Συμπερασματικά: Για τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ κατά κανόνα ακολουθείται η λεγόμενη «συνήθης Νομοθετική διαδικάσία» (πρώην “διαδικασία συναπόφασης”). Αυτό σημαίνει ότι οι προτεινόμενοι νόμοι πρέπει να εγκριθούν τόσο από το άμεσα εκλεγμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο (που εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των 28 χωρών μελών της ΕΕ). Η Επιτροπή εκπονεί τη νομοθεσία της ΕΕ και μεριμνά για την εφαρμογή της.

Αυτό όπως είπαμε είναι το τυπικό. Επί της ουσίας τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, σαφώς πιο πολύπλοκα και καθόλου Δημοκρατικά. Ας δούμε γιατί:
Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, στις Βρυξέλες εδρεύουν δεκάδες ομοσπονδίες που εκπροσωπούν επειχηρηματικά και τραπεζικά συμφέροντα και που η ύπαρξή τους θεωρείται συστατικό στοιχείο της της Ε.Ε. Είναι τα περίφημα lobbys, οι λομπίστες επί τω ελληνικότερο. Η ομοσπονδία βιομηχάνων (Business Europe) επιβλέπει καθημερινά τις νομοθετικές και πολιτικές αποφάσεις των «ευρωπαϊκών θεσμών», η Στρογγυλή Τράπεζα των Βιομηχάνων μεριμνά κυρίως για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές (Συνθήκες και «Στρατηγικές») κι ένα πλήθος άλλων οργανώσεων επιβλέπουν το καθένα το πεδίο του: η CEFIC για τη χημική βιομηχανία (η μεγαλύτερη λομπίστικη οργάνωση στις Βρυξελλες), η Europia για την πετρελαϊκή, η ACEA για την αυτοκινητοβιομηχανία και πολλές άλλες. Ουσιαστικά αυτά τα lobby είναι οι αρχιτέκτονες των νομοθετημάτων της Ε.Ε.
Οι λομπίστες στην έδρα της Ε.Ε. τις Βρυξέλες, υπολογίζονται σε πάνω από 20.000 και το 70% δουλεύει άμεσα για εταιρείες, το 20% έμμεσα πάλι γι’αυτές μέσω όμως περιφερειακών και τοπικών αρχών και το πολύ ένα 10% να εκπροσωπεί συνδικάτα και ΜΚΟ, κάτι που δεν αποκλείει όμως και πάλι ένα ποσοστό και από αυτούς να «δουλεύει» ουσιαστικά για επιχειρηματικά συμφέροντα.
Τι κάνει όλη αυτή η στρατιά των λομπιστών; Στόχος τους είναι η Ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Οι περίπου 12.000 υψηλόβαθμοι υπάλληλοι της Κομισιόν (από σύνολο 25.000) που έχουν ρόλο στις αποφάσεις, οι 736 Ευρωβουλευτές και οι βοηθοί τους καθώς και οι γραμματείες των πολιτικών ομάδων (γύρω στα 2.000 άτομα σε θέσεις επιρροής συνολικά στο κοινοβούλιο) και κάποιες χιλιάδες άτομα στις μόνιμες αντιπροσωπείες των κρατών στο Συμβούλιο. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των ανθρώπων θεωρούν όχι απλά ευπρόσδεκτες τις συμβουλές των λομπιστών αλλά το μόνο τρόπο να έχουν «αξιόπιστες» τεχνικές, οικονομικές, νομικές κ.α. πληροφορίες γύρω από τα θέματα στα οποία νομοθετούν. Θεωρούν δε την επικοινωνία με τους λομπίστες ως την απόλυτη πραγμάτωση του δημοκρατικού ιδεώδους. Απολύτως φυσικό γι’αυτούς είναι ότι η συντριπιτική πλειοψηφία των λομπιστών εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ίδιας κοινωνικής τάξης, αυτής της οποίας οι ίδιοι οι Ευρω-υπάλληλοι είναι είτε μέλη από τα γεννοφάσκια τους, είτε νιώθουν δέος ότι επιτέλους είναι κοντά της.
Το κύριο όργανο που πραγματώνει το «ευρωπαϊκό όραμα» είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν). Η Κομισιόν είναι ο οργανισμός με σκοπό την οργάνωση και επίβλεψη αγορών – πρώτα της ΕΚΑΧ κι έπειτα της ΕΟΚ με το όνομα τότε Ανώτατη Αρχή – κι ως εκ τούτου με στενές σχέσεις με εταιρείες. Είναι όμως επίσης ο οργανισμός που έχει το μονοπώλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας στην ΕΕ. Το 50% των νόμων που περνάνε σε 28 χώρες (και μέσω των Συμφωνιών Ελευθέρου Εμπορίου επηρεάζουν και πολλές τρίτες χώρες) εκπονείται από την Κομισιόν. Σχεδόν ποτέ το Ευρωκοινοβούλιο ή το Συμβούλιο δεν απορρίπτουν εξ ολοκλήρου μια πρόταση της Κομισιόν. Ο οργανισμός αυτός δεν κρύβει την προτίμησή του για τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Η Γενική Διεύθυνση Εξωτερικού Εμπορίου της Κομισιόν (DG Trade) διατηρεί επιτροπές αποτελούμενες αποκλειστικά από εταιρείες οι οποίες συδιαμορφώνουν μέσα πολιτικής και οικονομικής πίεσης ώστε να αρθούν τα εμπόδια στις αγορές τρίτων χωρών όπου θέλουν να επεκταθούν (Markets Access Strategy).
Γενικότερα, η Κομισιόν εμπλέκει τις πολυεθνικές στο πολύ αρχικό στάδιο της χάραξης πολιτικών και νομοθετημάτων. Ολόκληρη η Επιτροπή διατηρεί γύρω στις 1.000 ομάδες ειδικών (expert groups) οι οποίες διαμορφώνουν τον πυρήνα της ιδέας των νέων νομοθετημάτων και πολιτικών ή και μέτρα εφαρμογής της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας. Σε πάνω από 300 από αυτές συμμετέχουν εταιρείες και σε 100 οι εταιρείες έχουν ξεκάθαρα την πλειοψηφία. Τα 100 αυτά expert groups βρίσκονται συγκεντρωμένα σε στρατηγικές Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής όπως η Εσωτερική Αγορά (πάνω από 10), η Γεωργία (γύρω στις 30) και το Περιβάλλον. Οι διευθύνσεις Έρευνας και Κοινωνίας της Πληροφορίας δε διατηρούν μεγάλο αριθμό ομάδων, αλλά εσωτερικές πηγές επιβεβαιώνουν ότι οι εταιρείες θεωρούνται από τους υπαλλήλους ως λίγο πολύ ο μόνος συνεργάτης. Στην Έρευνα, εξάλλου, το ρόλο των expert groups αναλαμβάνουν άλλα σώματα που ονομάζονται «Τεχνολογικές Πλατφόρμες».
Σαράντα expert groups λειτουργούν κάτω από τη Γενική Διεύθυνση Επιχειρηματικότητας και Βιομηχανίας (DG Enterprise and Industry). H Γενική αυτή Διεύθυνση είναι κομβικής σημασίας αφού μπορεί να παρέμβει σε όλα σχεδόν τα θέματα αρμοδιότητας της Επιτοπής από τον ανταγωνισμό και την εσωτερική αγορά, μέχρι τα περιβαλλοντικά και την προστασία του καταναλωτή.
Πέρα από τη νομοθεσία που ρυθμίζει τις διάφορες αγορές, ο πολύ σημαντικός ρόλος της Επιτροπής προκύπτει κι από τη λειτουργεία της ως «αστυνόμου του ανταγωνισμού». Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού και η Νομική της Υπηρεσία πρέπει να εγκρίνουν κάθε συγχώνευση εταιρειών που γίνεται στην Ευρώπη. Ο τρόπος που το κατανοεί αυτό η Επιτροπή είναι να υπάρχουν τέσσερις με πέντε εταιρείες σε κάθε τομέα που να ελέγχουν την αγορά όλης της ΕΕ.
Χαρακτηριστικό της… αντιμονοπωλιακής αυστηρότητας της Κομισιόν είναι ότι ο πρώην επικεφαλής της νομικής της υπηρεσίας Michel Petite δουλεύει τώρα στη νομική εταιρεία Clifford Chance που προσλαμβάνεται από πολυεθνικές (μυστικό, το ποιες ακριβώς) για υποθέσεις ανταγωνισμού.

Ρόλος του Κοινοβουλίου, του δεύτερου οργάνου της Ε.Ε. είναι να τροποποιεί τις προτάσεις της Επιτροπής. Μετά τη Συνθήκη της Λισαβώνας οι τομείς συναπόφασης του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου αυξήθηκαν, αλλά γενικεύτηκε κι ένας συγκεκριμένος τρόπος λήψης αποφάσεων : οι λεγόμενοι «τρίλογοι» ή «τριάλογοι» (η Συνήθης Νομοθετική Διαδικασία που αναφέρθηκε πιο πάνω). Αυτό σημαίνει ότι βασικά οι όποιες τροπολογίες γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στα τρία όργανα. Για τους πραγματικούς αρχιτέκτονες των ευρω-νομοθετημάτων, τους εκπροσώπους δηλαδή των πολυεθνικών (λομπίστες) το Ευρωκοινοβούλιο είναι το παιχνιδάκι τους. Αυτοί γράφουν τις περισσότερες τροπολογίες που καταθέτουν οι Ευρωβουλευτές (πχ. στην ντιρεκτίβα για τα Hedge Funds που εγκρίθηκε οι λομπίστες είχαν γράψει πάνω από τις μισές από τις 1.600 τροπολογίες που κατατέθηκαν). Δεν είναι δα και πολύ δύσκολο όπως φαντάζεστε.
Οι Ευρωβουλευτές χρησιμοποιούνται από τους λομπίστες ως μέσο πίεσης στην Κομισιόν για να βγάλει μια νομοθετική πρόταση ακριβώς όπως τη θέλουν. Αν έχεις πχ. το συντονιστή μιας μεγάλης πολιτικής ομάδας να λέει αυτό που θέλεις, τότε πιέζεις αποτελεσματικά την Κομισιόν. Πολύ συχνά δε οι εταιρείες καταφέρνουν να περάσουν στο Κοινοβούλιο όποια στοιχεία τυχόν δε τους άρεσαν από την πρόταση της Επιτροπής (αυτό έγινε πχ. με τα Hedge Funds ή παλιότερα με τις εκμπομές διοξειδίου του άνθρακα από αυτοκίνητα). Θυμηθείτε τώρα πιο είναι το επιχείρημα των υποψήφιων Ευρωβουλευτών: Ψηφίστε μας για να προωθήσουμε τα συμφέροντά σας. Κοινώς, ζήσε Μάη μου να φας τριφύλι.
Το Συμβούλιο τέλος είναι πολύ σημαντικό, όχι τόσο γιατί δίνει μαζί με το Κοινοβούλιο την τελική έγκριση στις προτάσεις της Επιτροπής, αλλά κυρίως επειδή καθορίζει τις γενικές γραμμές προσανατολισμού της Ένωσης τις οποίες αναλαμβάνει να διατυπώσει νομικά η Επιτροπή. Το Συμβούλιο είναι το όργανο που εκφράζει το άρθροισμα της βούλησης των εθνικών κυβερνήσεων. Ό,τι και να προστάξει όμως χρειάζεται η μεσολαβήση της Επιτροπής για να πραγματοποιηθεί.
Με ναυαρχίδα λοιπόν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές περνούν νομοθετήματα και ξεκινούν σε επίπεδο Ε.Ε. πολιτικές που θα ήταν δύσκολο να εισαγάγουν σε οποιοδήποτε κράτος – μέλος.  Μπορούν επίσης συγκροτημένα να αντιμετωπίζουν την όποια αντίσταση – αντίρρηση προβάλλει κάποια κυβέρνηση λόγω λαϊκών πιέσεων αλλά και να παρέχουν πολιτική, οικονομική, προπαγανδιστική και ό,τι άλλου είδους βοήθεια χρειαστεί στην οποιαδήποτε κυβέρνηση αντιμετωπίζει την Α ή τη Β δυσκολία.
Ζαλιστήκατε; Δεν έχετε άδικο: ακόμα και για ανθρώπους που σπουδάζουν και δουλεύουν πάνω στις διαδικασίες αποφάσεων της ΕΕ είναι αδύνατον να τις παρακολουθήσουν σε όλο τους το εύρος. Οι διαδικασίες αποφάσεων είναι φτιαγμένες έτσι ώστε να μη μπορούν με τίποτα να συνοψιστούν και να δοθούν σε κατανοητή μορφή στους πολίτες. Πόσο μάλλον η φωνή, οι επιθυμίες και τα συμφέροντα των πολιτών της Ευρώπης, να επηρεάσουν το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε.
Γιατί η ιδέα μιας ενωμένη Ευρώπης, απαλλαγμένης από τους ανταγωνισμούς και τις πολεμικές αναμετρήσεις που δημιούργησαν εκατομμύρια νεκρούς, πρόσφυγες και που ισοπέδωναν την Ευρώπη ανά τακτά χρονικά διαστήματα, είναι μια ιδέα που βρίσκει έδαφος στους λαούς, που ακόμα δεν έχουν ξεχάσει το –όχι και τόσο μακρυνό- παρελθόν.
Και η Ε.Ε. που όπως είδαμε πιο πάνω είναι μια ένωση-λυκοφιλία των Αγορών και των Βιομηχανικών και Χρηματοπιστωτικών συμφερόντων, χρησημοποιεί αυτό το παρελθόν διαστρεφοντας το νόημά του. Τίποτα απολύτως δε μπορεί να περιμένουμε από μια τέτοια Ένωση, παρά μόνο την ολοένα και μεγαλύτερη υποτίμηση της ζωής μας. Αλλά ούτε και η δυνατότητα να αλλάξει αυτό το οικοδόμημα προς όφελός μας, όπως υποστηρίζει ένα μεγάλο κομμάτι της αριστεράς είναι βέβαια δυνατόν.
Ποιά θα ήταν και ποιά μορφή θα είχε μια πραγματική, ισότιμη και ελεύθερη ένωση των λαών της Ευρώπης;

Οι Αναρχικοί, ήδη από τα μέσα του προπερασμένου αιώνα και πριν ακόμα διατυπωθεί ακόμα και σα σκέψη η ιδέα μια ενωμένης Ευρώπης, είχαν διατυπώσει και οραματισθεί μια Ευρώπη απαλλαγμένη από το κεφάλαιο και τους εθνικισμούς, μια ομόσπονδη Ευρώπη των εργαζόμενων. Οι ιδέες αυτές ακόμα είναι επίκαιρες. Επίκαιρες γιατί αποκαλύπτουν από τη μια την καπήλευση από το κεφάλαιο της επιθυμίας των λαών για ειρήνη, επίκαιρες γιατί θέτουν τη συνεργασία αυτή σε άλλες βάσεις, με άλλες αξίες και άλλες αρχές, προς όφελος όλων των ανθρώπων και όχι κάποιας τάξης.

Ο Γκύντερ Φερχόιγκεν,
Γερμανός Σοσιαλδημοκράτης, πρώην Φιλελευθέρος και παλιός επίτροπος. Κατά τη θητεία του ως Επίτροπος Βιομηχανίας δημιούργησε σειρά High Level Groups (expert groups με διευθύνοντες συμβούλους εταιρειών και υπουργούς) που διέλυσαν περιβαλλοντικές νομοθεσίες για τις χημικές ουσίες, τα φάρμακα κ.α. Ο Φερχόιγκεν αυτή τη στιγμή ίσως να πληρώνεται εμμέσως από τις ίδιες εταιρείες που τόσο ευγενικά κάλεσε να συμμετέχουν στα expert groups. Οι εταιρείες αυτές μπορούν να αναθέσουν αποστολές στη εταιρεία Fleishman-Heillard στην οποία δουλεύει ο Φερχόιγκεν. Ο Γκύντερ άνοιξε επίσης και τη δική του εταιρεία την European Experience Company. Μπήκε δε και στη Royal Bank of Scotland στης οποίας τη σωτηρία στόχευε το πακέτο πτώχευσης του ιρλανδικού λαού που ενέκρινε η Επιτροπή.

Αν θέλετε μια ζωντανή επιβεβαίωση της σύμφυσης τραπεζικού και βιομηχανικού κεφαλαίου αλλά και του ενιαίου της αστικής τάξης παρά τον τεχνικό της διαχωρισμό της σε πολιτικούς και επιχειρηματίες, ιδού ο Peter Sutherland, πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Ανταγωνισμού στην πρώτη Επιτροπή Ντελόρ που άνοιξε τη διαδικασία φιλελευθεροποίησης τόσο στην Ευρώπη όσο και στον κόσμο μέσω του Παγκόμιου Οργανισμού Εμπορίου. Μετέπειτα έγινε στέλεχος της BP και της Goldman Sachs στην οποία και παραμένει.